EN
25. avgusta velikim javnim koncertom obeleženo je 99 god Radio Beograda i 60 godina Muzičke produkcije RTS-a na čuvenom zlatiborskom Kraljevom trgu – vest je koju su mediji emitovali danima i s punim pravom jer su u pitanju dva izuzetna jubileja nacionalnog javnog servisa, posebno kada je produkcija u pitanju.
Za proteklih 99 godina u fonoteci i arhivu Radio Beograda pohranjeni su izuzetni istorijski veoma vredni tonski zapisapisi poput na primer snimaka orkestra Vlastimira Pavlovića Carevca nadaleko čuvenog i vokalnih solista koji su interpretiraili izvorne narodne pesme već tada gotovo zaboravljene, koje se svrstavaju u kulturnu baštinu Balkana. U arhivu su sačuvani i govori i intervjui poznatih ličnosti zabeleženih kao deo svetske kulturne baštine, ali i reportaže koje su svedočanstva o svakodnevici u različitim periodima u proteklom gotovo veku, na osnovu kojih su nastala značajna analitička naučno-istraživačka dela objavljena i u izdavačkoj kući RTS, kao i reportaže i serijali, višestruko nagrađivana radijska i dokumentarna drama za odrasle i decu, prava, kako glasi i naslov jedne radijske emisije, “Riznica zvuka” i to i u bukvalnom smislu jer su se tonmajstori Radio Beograda upuštali i u eksperimentisanje sa zvukom i tu otvarali sasvim jedan novi tonski svet.
Da podsetimo Radio Beograd prvi elektronski medij na Balkanu obratio se auditorijumu od 20000 pretplatnika 23. marta 1929. najavom novinarke Jelene Bilbije „Halo ovde Radio Beograd“. Od 1924. kada će slaviti stogodišnjicu pa do 1929. Radio Beograd je emitovao eksperimentalni program tri puta sedmično. Program je prekinut samo od bombardovanja Beograda 6. aprila 1941. i nastavljen 10. novembra 1944. godine, nakon oslobođenja Beograda. Drugi program koji se fokusira na obrazovanje i kulturu počeo je sa emitovanjem 1958. eksperimentlno, a od 1963. i kontinuirano. Treći program namenjen zahtevnijem auditorijumu i posvećen isključivo nauci, umetnosti i kulturi, kao i zabavni Program 202 pokrenuti su šest godina kasnije.
Danas Radio Beeograd javnog servisa Srbije je i dalje narazvijenija radijska stanica sa sadržajima namenjenim svim generacijama, različitim interesovanjima i auditorijumu svih obrazovnih profila i statusa odnosno društvenih pozicija. Radio Beograd odistinski otvara teme koje niti jedna radijska stanica, a u Srbije ih je na hiljade kako onih terestijalnih tako i onih digitalnih, koja se bavi zaista promišljanjem prošlosti, sadašnjosti i budućnosti u svim njihovim najrazličitijim segmentima. I tu zaista nema premca novinarkama i novinarima, spoljnim saradnicima i ekspertima različitih profila koji su stalno ili povremeno angažovani u emisijama Radio Beograda i koji u različitim svojstvima kao i medijskim žanrovima realizuju sadržaje.
Nema vrste ili muzičkog praca, orkestara vrednih pažnje i solista koji nisu imali priliku da budu snimljeni u studijima ili na terenu a da to nisu realizovali majstori zvuka Radio Beograda. Inženjeri koji su se brinuli za “ton” Radio Beograda često su bili pravi inovatori kada je o produkcijskoj i emisionoj opremi reč.
Posebna priča su orkestri i horovi koji rade pod okriljem Radio Beograda, ali o tome kad bude njihov dan.
I sve ove izuzetne pohvale koje zaista zaslužuje najnagrađivanija radijska stanica kod nas ali i na Balkanu, pa može se reći da ne zaostaje i za onima najpoznatijima kao što su BBC, RAI, Radio Frans…. su sa jedne strane, ali sa druge, su one kojima se Radio Beograd, pre svega njegov Prvi program, baš danas i ne bi mogao podičiti. Ni ova drevna radijska stanica tako bogatog istorijskog iskustva nije uspela da se odbrani od politikantskih pritisaka kada je reč o uređivanju i izveštavanju novinara i novinarki informativnog programa. Koliko god da se vidi kako su u realizaciji Novosti dana i ostalih informativnih emisija Prvog programa Radio Beograda angažovani profesionalci, ipak dnevnopolitička praksa je u medijatizaciji populističke svakodnevice Srbije potpuno prelila sve sekunde informativnog programa. Nije uspeo Radio Beograd u ovom segmentu da ispoštuje zahteve koji se stavljaju pred javne servise kao reprezentante građana i građanki, a ne vldajućih elita. Na žalost i taj jedini radio u Srbiji koji nam govori, a ne emituje reklame i plej liste, ipak nas u dnevnom informativno-političkom programu ne informiše sa kritičkom distancom nezavisnog, izbalansiranog, tolerantnog, multikulturalnog medija čije objave su zasnovane na kredibilnim izvorima različitih provinijencija i pristupa. Počevši od nedozvoljenog minimuma učešća žena kao izvora informacija, pa manjina svake vrste, sve do političkoh neistomišljenika Radio Beograd 1 je potpuno zatajio. Od javnog servisa srozao se na glasnogovornika vladajućih elita. Istini za volju ne u tom obimu kao Televizija Beograd javnog servisa RTS, ali bez obzira na to što je ipak nešto balansiraniji od Dnevnik u 19.30 TV RTS 1, ipak je nedopustivo da jedna tako ugledna radijska stanica toliko posrne i devedesetih u vreme ratova na području, ex YU i sada od 2008 na ovamo. Dakle tu nešto ozbiljno mora da se menja u pristupu odnosa prema vlasti, čelnicima vladajućih i ekonomskih elita, nepodopštinama različitih vrsta koje obremenjavaju svakog građanina i građanku, uređivačkom odnosu prema populizmu danas u Srbiji.
Ipak, uprkos svemu, imajući na umu sve sadržaje i delatnosti Radio Beograda, čestitamo praznik i izdržljivost svakom pojedinačnom novinaru i novinrki, uredniku i urednici, muzičkom saradniku i saradnici, snimateljima i snim ateljkama kao i ton majstorima, jer su to zaslužili pa i kada su na, žalost, posrtali opterećeni nedobom sa kojim se nose svakodnevno.
prof. dr Dubravka Valić Nedeljković
