Prošle nedjelje objavili smo apel izražavajući duboku zabrinutost zbog nasilne represije nad građanima koji učestvuju u studentskim protestima u Srbiji. Apel je do sada potpisalo više od 50 organizacija širom sveta, uključujući akademske institucije i mreže civilnog društva, što pokazuje široku međunarodnu solidarnost sa studentima, aktivistima i akademskim radnicima koji su pod sve većim pritiskom.
Osuđujemo prekomernu i nezakonitu upotrebu sile protiv mirnih demonstranata, uključujući upotrebu neidentifikovanog soničnog uređaja koji je izazvao masovnu paniku, povrede i široko rasprostranjeno stanje šoka. Namerno korišćenje takvih taktika radi izazivanja straha i zbunjenosti predstavlja kršenje osnovnih ljudskih prava, uključujući pravo na mirno okupljanje, pravo na fizički integritet i, na kraju, pravo na život. Targetiranje studenata i aktivista koji koriste svoja demokratska prava je alarmantan pokazatelj sužavanja građanskog prostora i sve veće državne represije.
Pored nasilja na protestima, apel ističe i širu kampanju zastrašivanja usmerenu protiv civilnog društva i akademske zajednice u Srbiji. Tokom proteklih nedelja, aktivisti i organizacije suočili su se sa pretnjama, javnim klevetanjem, pa čak i upadima policije — što su očigledni pokušaji da se uguše drugačiji glasovi i obeshrabri kritika. Ovi događaji uklapaju se u zabrinjavajući regionalni i globalni obrazac u kojem autoritarne vlade pokušavaju da oslabe nezavisne institucije i uguše građansko učešće putem straha i prinude.
Studentski protesti, koji traju već četiri meseca, pokrenuti su kao odgovor na tragično urušavanje nadstrešnice na železničkoj stanici u Novom Sadu — nesreću koja se mogla izbeći, a u kojoj je smrtno stradalo 16 osoba. Ovaj incident postao je simbol posledica sistemske korupcije, institucionalnog nemara i odsustva odgovornosti. Studenti i aktivisti udružili su se u zahtevima za pravdom, transparentnošću i odgovornim upravljanjem, prepoznajući da ovo nisu izolovani slučajevi, već simptomi šire političke i institucionalne krize. Umesto da se bave legitimnim zahtevima, srpske vlasti su odgovorile nasiljem i represijom, dodatno produbljujući nepoverenje javnosti.
Pozivamo srpske vlasti da odmah i transparentno istraže događaje na protestu, da pozovu na odgovornost one koji su koristili nezakonite taktike i da garantuju bezbednost svih koji koriste svoja osnovna prava. Takođe, zahtevamo hitno oslobađanje aktivista koji su nepravedno pritvoreni zbog svog građanskog angažmana. Nadalje, pozivamo međunarodne organizacije za ljudska prava, evropske institucije i demokratske vlade da pomno prate situaciju i izvrše pritisak na srpske vlasti da poštuju svoje obaveze prema međunarodnom pravu.
Ukoliko želite da izrazite svoju podršku i dodate ime svoje organizacije na listu potpisnika, molimo vas da to učinite putem dostupnog formulara.
Spisak organizacija koje su podržale apel
Sledeće organizacije potpisale su apel u znak solidarnosti sa srpskom akademskom zajednicom, akterima civilnog društva i studentskim protestima. Njihova podrška ukazuje na hitnu potrebu za zaštitom osnovnih prava, demokratskih sloboda i vladavine prava u Srbiji:
| Civil Rights Defenders, Švedska | Accountability Lab, Nigerija |
| Coal-free Finland, Finska | EGMONT – The Royal Institute for International Relations, Belgija |
| National Network to End Domestic Violence (NNEDV), SAD | Pink Armenia, Jermenija |
| Zdravo da ste, Banja Luka, Bosna i Hercegovina | BH Journalists association, Bosna i Hercegovina |
| Institute for International Assistance and Solidarity (IFIAS), Belgija | Tetovo Info, Severna Makedonija |
| Sarajevo Open Centre, Bosna i Hercegovina | Kosovo Women’s Network (KWN), Kosovo |
| SOLIDAR | Public Association „Dignity“ |
| Human Rights House Zagreb, Hrvatska | Reactor – Research in Action, Severna Makedonija |
| Youth Initiative for Human Rights (YIHR), Crna Gora | Osservatorio Balcani e Caucaso Transeuropa (OBCT), Italija |
| Sofia Bar Association (SBA), Bugarska | Rafto Foundation for Human Rights, Norveška |
| Beyond Fossil Fuels | Sapari, Gruzija |
| Rinascimento Green, Italija | Republikon Institute, Mađarska |
| European Policy Centre (EPC), Belgija | Human Rights Centre ZMINA, Ukrajina |
| People Powered, SAD | Documenta – Center for Dealing with the Past, Hrvatska |
| The Good Lobby, Belgija | Helsinki Citizens’ Assembly Banjaluka, Bosna i Hercegovina |
| Cooperation and Development Institute (CDI), Albanija | Gentium, Španija |
| European Partnership for Democracy (EPD) | Access Info Europe, Španija |
| Institute for Democracy and Mediation (IDM), Albanija | Centrul FILIA, Španija |
| Balkan Civil Society Development Network (BCSDN), Severna Makedonija | International Partnership for Human Rights (IPHR), Belgija |
| International Institute for Peace (IIP), Austrija | Stop Corruption Foundation, Slovačka |
| University of Twente (UT), Holandija | Hungarian Helsinki Committee (HHC), Mađarska |
| European Capital of Democracy (ECoD NPO) | Bulgarian Helsinki Committee, Bugarska |
| Index on Censorship, Ujedinjeno Kraljevstvo | Bir Duino Kyrgyzstan (BDK), Kirgistan |
| Democracy Reporting International, Nemačka | Human Rights Center of Azerbaijan, Azerbejdžan |
| Participedia, Kanada | Yaroslav Mudryi National Law University, Ukrajina |
| Democratic Society | Civil Society Europe (CSE), Belgija |
| Active Inquiry, Ujedinjeno Kraljevstvo | Irídia – Center of Defense of Human Rights, Španija |
| DemocracyNext, Holandija | Center for Policies and Reforms (CPR), Moldavija |
| São Paulo State University (UNESP), Brazil | Delibera Brasil, Brazil |
| Center for Science and Innovation for Development (SCiDEV),
Albanija |
