EN
Inicijativa mladih za ljudska prava organizovala je juče u Beogradu konferenciju ,,Mladi sa Zapadnog Balkana između regionalne saradnje, dezinformacija i (političke) participacije”. Na konferenciji su predstavljeni rezultati istraživanja i preporuke mladih iz Albanije, Srbije i Severne Makedonije o obrazovnim politikama, zelenoj tranziciji i studentskom organizovanju.
Na panelu o migracijama i mogućnostima zaposlenja mladih rečeno je da ekonomski razlozi nisu jedini zbog kojih se sve češće čitave porodice odlučuju na preseljenje u druge zemlje, najčešće članice Evropkse unije, a da je porodica isključivi motiv za povratak nakon školovanja u inostranstvu.
Kada je reč o karijeri, mladi su i istraživanju navodili da uglavnom ne postoji praksa tokom studiranja u zmeljama iz kojih dolaze, niti saradnja između fakulteta i institucija, pre svega nema saradnje sa Kancelarijama za mlade. Ako prođu praktičan rad, kasnije dugo traže zaposlenje.
Takođe, mladi nailaze na probleme na poslu jer nemaju mentore i lidere koji mogu da im se posvete.
Za razliku od domaćeg terena, stažiranje preko ERASMUS+ programa pokazalo se kao mnogo korisnije.
Istraživanje je pokazalo i da ispitanici nisu dovoljno upoznati sa programima podrške mladima u svojim zemljama.
Kada su u pitanju migracije u okviru regiona Zapadnog Balkana, mladi se ne odlučuju na taj korak jer smatraju da je cena studiranja ista kao u EU, a da su uslovi lošiji.
Ipak mladi iz drugih zemalja najviše dolaze da studiraju u Srbiju, ako se izuzme EU.
Zanimljivo je da, pored porodice, mladi iz Albanije kao razlog za ostanak u zemlji navode da žele da doprinesu promenama u društvu, dok mladi u Srbiji to ne vide kao motiv za ostanak.
Na drugom panelu govorilo se o studentskom organizovanju, a istraživanje je sprovedeno na Univerzitetu u Novom Sadu.
Zaključak istraživanja je da studeti nisu zainteresovani za organizovanja, jer studentski parlamenti nisu autonomni i transparentni niti štite prava studentkinja i studenata.
Institucija studentskog Ombudsmana postoji, ali je praktično nemoguće doći do njega jer ne postoji nikakav kontakt preko koga mu se studenti mogu obratiti.
Jedina aktvinost studentskih organizacija koja je vidljiva među mladima je organizovanje žurki.
Mladi u Srbiji misle da su političke partije te koje rukovode radom studentskih organizacija.
U Albaniji je situacija lošija u smislu da se čak i ne organizuju izbori za studentski parlament.
U Severnoj Makedoniji je ipak drugačije. Studenti navode da tamošnje studentske organizacije funkcionišu u skladu sa propisima.
Kada je reč učestvovanju u programima studentske razmene, ponovo su mladi više zainteresovani da semestar provedu u zemljama EU nego u zemljama Zapadnog Balkana.
Učešće u programima razmene biraju na osnovu tema koje su ponuđene. Najčešće teme koje donatori nude u okviru programa razmene na zapadnom Balkanu je pomirenje. Ispostvilo se da ih takve teme manje privlače, tj. da izbegavaju učešće u programima koje za cilj imaju pomirenje.
Na trećem panelu govorilo se o informisanju mladih i dezinformacijama o Evropskoj uniji u zemljama Zapadnog Balkana.
Mladi se informišu najčešće na internetu, tj. preko društvenih mreža. Smatraju da mogu da prepoznaju dezinformacije. Međutim, istraživanje je pokazalo da mladi mogu da utvrde da li je fotografija prava, ali ne mogu da prepoznaju propagandu.
Interesantno je da, za razliku od Srbije u kojoj se dezinformacije o EU plasiraju na većini medija, a neretko ih plasiraju i politički funkcioneri, u Albaniji nema dezinformacija takve vrste. U toj zemlji se politički akteri međusobno optužuju da ne čine dovoljno da bi Albanija ušla u EU.
U istraživanju se navodi i da je Srbija, koja je domaćin ruskim medijima Sputnjiku i RT-u, preko kojih se širi anti-EU narativ, kao takva pogodna za širenje dezinformacija o EU. Naglašava se i da proruske stavove šire i prenose i drugi mediji sa nacionalnom pokrivenošću.
Kao rešenje za problem u vezi sa dezinformacijama pominje se potpuna primena regulative EU.
Konferencija je deo jednogodišnjeg programa Regional Youth Leadership Mobility Programme (RYLMP), koji za cilj ima povezivanje mladih iz Albanije, Srbije i Severne Makedonije, i njihovo osnaživanje na poljima istraživanja i zagovaranja javnih politika.
