Kad je pravo vreme za penziju

Jedan na jedan. Tako danas, sportskim rečnikom, izgleda odnos radnika i penzionera. Ekonomskom terminologijom reklo bi se “neizdrživo”. U 2012. godini u proseku je bilo zaposleno 1.727.048 ljudi (ne računajući 91.234 zaposlenih u vojsci i policiji), dok je u decembru bilo 1.707.943 penzionera. 

Kako tvrde stručnjaci, tako nepovoljan odnos rezultat je velikih privrednih poremećaja i smanjenja broja zaposlenih, liberalnih uslova penzionisanja u prošlosti i zrelosti sistema, a u manjoj meri i starenja stanovništva. Tome u prilog govori činjenica da se oko 70 odsto muškaraca penzioniše pre 65. godine života, odnosno da se polovina žena penzioniše pre 60 godina starosti.

[box align=’box-left’ id=’4468′]

“Srbija je na evropskom začelju u izjednačavanju starosne dobi za penzionisanje žena i muškaraca. Otuda je neophodno u što kraćem roku, u skladu sa društvenim preferencijama, usvojiti zakonske izmene koje podrazumevaju neki od alternativnih pristupa – izjednačavanje starosne dobi za penzionisanje žena i muškaraca na 65 godina starosti, izjednačavanje na 65 godina uz mogućnost da se žene penzionišu par godina ranije u zavisnosti od broja odgajene dece ili samo delimično povećanje starosne granice za žene na 63 godine starosti”, smatraju u Fiskalnom savetu.

U pojedinim državama starosne granice su već izjednačene (Nemačka, Belgija), a u mnogim zemljama to će se dogoditi narednih godina, na primer u Velikoj Britaniji ili Italiji. Propisi u mnogim zemljama nalažu i dalje povećanje starosne granice u budućim godinama i decenijama – u Italiji na 66 godina, u Norveškoj, Nemačkoj, Španiji i SAD na 67 godina, odnosno u Velikoj Britaniji na 68 godina starosti. Najveće zakonsko povećanje starosne dobi usvojile su Poljska i Crna Gora, koje predviđaju penzionisanje sa 67 godina starosti za oba pola (nakon prilično dugog tranzicionog perioda).

Prema važećem zakonu u Srbiji uslovi za sticanje starosne penzije podižu se postepeno sve do 2023. godine. Tada će žene u penziju odlaziti sa najmanje 58 godina života i sa 38 godina staža (sada mogu sa 53 godine i četiri meseca i sa 34 godine i četiri meseca staža), a muškarci sa isto godina, ali sa najmanje 40 godina rada iza sebe (sada mogu već sa 53 godine i osam meseci). Ako nemaju više od 15 godina staža, muškarci u penziju mogu da idu tek kad napune 65 godina, a žene 60.

Da li se, međutim, više dobija ili gubi pomeranjem starosne granice. Pojedini stručnjaci upozoravaju da će zadržavanjem ljudi u radnom odnosu biti manje mesta za mlade. Upitna je i produktivnost ljudi u tim godinama – malo je zanimanja na kojima radnici u poznim godinama mogu biti produktivni kao njihove mlađe kolege.

Takođe, kad se starosne granice porede sa sličnim u razvijenim zemljama, treba uzeti u obzir i zdravstveno stanje građana Srbije, odnosno očekivanu dužinu života. U Srbiji je životni vek vidljivo kraći i normalno da penzioneri nešto i dožive od penzije.

Starosna granica za odlazak u penziju u Istočnoj Evropi, nakon završetka zakonskog procesa podizanja starosne granice, podaci za 2012.

Očekivano trajanje života (nakon završenih 65 godina)